Bitwa w zatoce Leyte cz. I

[WojenneGrySzorujaDno]

Bitwa w Zatoce Leyte (zwana też II bitwą na Morzu Filipińskim)

 

Największa w Historii bitwa powietrzno-morska między siłami US Navy, i Cesarskiej Marynarki Wojennej Japonii. Jest to ostatnie większe starcie sił morskich obu flot, która ostatecznie złamała kręgosłup marynarki Cesarstwa

Preludium:

 

Starcie było konsekwencją strategii ofensywnej US Navy które od początku 1943 roku stopniowo, metodą żabich skoków zbliżała się w kierunku utraconych w maju 42 roku Filipin. W 1944 roku, zneutralizowano największe niebezpieczeństwo rejonu Nowej Gwinei, czyli bazę w atolu Truk. W lutym 44 roku na wyspę uderzyło ponad 350 samolotów w kilku falach z lotniskowców Task Force 58. Ponawiane przez dwa miesiące ataki ostatecznie wyeliminowało zagrożenie z bazy która mogła blokować za pomocą lotnictwa lądowego dostęp Wysp Marshala.

Druga z ważnych baz została w ten sam sposób wyeliminowana – Rabaul.

Samych baz nie zajmowano, ale przewaga w powietrzu powodowała że te bazy niebyły teraz aż tak wielkim zagrożeniem dla działań aliantów w tym rejonie. W czerwcu 44 doszło do pierwszego większego starcia morskiego od czasu walk na wycieńczenie koło Guadalcanal. Podczas I Bitwy na Morzu Filipińskim przetrącono kręgosłup ledwo co odtworzonym siłom Kido Butai. Podczas starcie w dniach 19-20 czerwca na dno poszły:

2 z 3 dużych lotniskowców floty( weteran z Pearl Shokaku, i najnowszy Taiho) na skutek ataków okrętów podwodnych.

Do tego lotniskowiec Hiyo na skutek ataków lotnictwa US Navy

Straty w powietrzu to 500 zestrzelonych samolotów lotnictwa zaokrętowanego i lądowego, co tylko potwierdziło dominacje USA

Spowodowało to konieczność zmiany w taktyce Sztabu floty Japońskiej.

Sytuacja przed bitwą:

 

1.    Japonia

 

Sytuacja strategiczna cesarstwa stawała się coraz trudniejsza. Państwo Japońskie bazowało w 80% na imporcie surowców strategicznych z terenów zajętych południowo zachodniej Azji. Słaby dostęp do paliwa spowodował że największe okręty kraju wschodzącego słońca bazowały w rejonie zatoki Lingga koło Sumatry. Działania okrętów podwodnych US Navy powodowały wielkie straty w szeregach Japońskiej floty handlowej, co powodowało coraz słabszy dostęp do surowców strategicznych. Słabsza wydolność produkcyjna powodowały wolniejsze uzupełnianie strat. Dość powiedzieć że straty z Midway odrobiono dopiero po 43 roku. Do tej sytuacji doszły jeszcze początki amerykańskiej ofensywy bombowej która ruszyła z terenów kontrolowanych w Chinach. Po zajęciu wysp Saipan, Tinian, Guam rozpoczęto przebazowanie samolotów B-29 ze składu 20 Armii powietrznej. Sytuacja w lotnictwie przedstawiała się jeszcze gorzej. Mimo dobrych prototypów samolotów bojowych dalej podstawowymi maszynami były już wtedy przestarzałe A6M Zero, czy lądowa maszyna Ki-43 Hayabusa.

Brak poszanowania życia własnych ludzi doprowadził do wykrwawienia najlepszych formacji pilotów podczas walk pod Guadalcanal. Powodowało to hekatombe ofiar podczas walk powietrznych, gdzie niedoświadczeni piloci byli masakrowani przez nowoczesne maszyny amerykańskie, pilotowane przez bardzo dobrze przeszkolonych pilotów.

Jednak inna sytuacja dotyczyła garnizonów na wyspach, morale tych jednostek lądowych było bardzo wysokie, a wręcz fanatyczne zaangażowanie sprawiało że walczono do ostatniego człowieka.Na samych Filipinach dowódca sił lądowych gen,. Yamashita posiadał prawie 400 tyś żołnierzy( mimo że wywiad oceniał te siły na mniej więcej połowę).

Wysokie straty sił morskich spowodowało zmianę taktyki marynarki wojennej cesarstwa. Powrócono do pierwotnego planu stoczenia walnej bitwy, gdzie główna rola przypaść miał wielkim okrętom w tym dwóm jednostkom typu Yamato

2.    USA

 

Sytuacja w Stanach Zjednoczonych była zupełnie inna. Państwo niezależne od dostaw z zewnątrz pracowała na pełnych obrotach. Infrastruktura nie atakowana z zewnątrz mogła sobie pozwolić na jednoczesne zaopatrywanie dwóch ważnych rejonów walk, Europy i rejonu Pacyfiku. Po początkowych niepowodzeniach mniej więcej po bitwie pod Guadalcanal uzyskiwano stopniowo przewagę militarną i technologiczną. Dzięki taktyce ,,żabich skoków`` omijano najbardziej ufortyfikowane bazy Japońskie co też minimalizowało straty. Dlatego też np. nie próbowano zajmować bazy w Rabaul czy Truk, a eliminowano je za pomocą ataków z powietrza. Stocznie pracujące na pełnej parze, szybko uzupełniały straty z nawiązką. Wytworzyło to sytuację że przewaga w dużych lotniskowcach w czerwcu 44 wynosiła 3:1, która potem wzrosła jeszcze bardziej. Do tego dochodziło wprowadzenie nowych samolotów jak Hellcat czy Corsair które górowały nad maszynami przeciwnika.

Przewaga przemysłowa powodowała że USA mogło na spokojnie ekwipować odział swoje, jak i dostarczać niezbędny sprzęt sojusznikom na obu teatrach działań.

W sztabie amerykańskim jednak panował rozdźwięk gdzie uderzyć dalej, o ile Macarthur upierał się przy odbiciu Filipin, to Nimitz chciała atakować Tajwan aby przeciąć linie komunikacyjne. W sztabie zgodni byli do jednego że trzeba się liczyć z poważnymi stratami, a powodem takiej zgodności były doświadczenia z walk takich jak:

Tarawa

Saipan, Tinian, Guam

Co jest rzeczą znamienną, w swoich działaniach uwzględniano też działanie floty podwodnej jako broni w pełni niezależnej. Flota podwodna posiadała własny sztab i dowództwo i w przeciwieństwie do U-boot-waffe, działali w pełni ofensywnie niszcząc zarówno flotę handlową jak i wojenną. Śmiało można stwierdzić że to okręty podwodne wygrały I bitwę na Morzu Filipińskim eliminując dwa największe lotniskowce Japońskie To właśnie podczas wspomnianej wyżej bitwy uwidoczniła się też amerykańska przewaga w powietrzu. Tu trzeba zaznaczyć zupełne inne podejście niż w Japonii, w akademiach sił powietrznych to weterani walk szkolili młodych adeptów, to powodowało że piloci pod względem taktycznym górowali nad swoimi przeciwnikami. Zresztą bilans prawie 430 zestrzelonych samolotów w dwa dni, przy stratach około 30 maszyn mówi wszystko.

Siły przeciwników

 

1.    Japonia

 

a). Siły Morskie

 

Siły Japońskie zostały podzielone na 4 zespoły, nad całością dowództwo objął wiceadmirał Kurita. Skład był następujący:

1 zespół wiceadmirał Kurita

 

superpancerniki: „Yamato” i „Musashi”,

 

jedno z niewielu zdjęć przedstawiających oba pancerniki

pancerniki: „Kongō”, „Haruna” i „Nagato”

krążowniki ciężkie: „Atago”, „Takao”, „Chokai”, „Suzuya”, „Kumano”, „Myōkō”, „Maya”, „Haguro”, „Tone” i „Chikuma”

krążowniki lekkie: „Yahagi” i „Noshiro”

pietnascie niszczycieli.

2 zespół wiceadmirał Shōji Nishimura

 

pancerniki: „Fusō” i „Yamashiro”,

krążownik ciężki „Mogami”

cztery niszczycieli

Oba zespoły stacjonowały na kotwicowisku Lingga u wybrzeży Sumatry

3 zespół wiceadmirał Kiyohide Shima

 

krążowniki ciężkie: „Nachi” i „Ashigara”, lekkiego „Abukuma”

cztery niszczyciele.

4 zaspół wiceadmirał Jisaburō Ozawa

 

lotniskowce: „Zuikaku”, „Zuihō”, „Chitose” „Chiyoda”,

 

lotniskowiec Zuikaku

dwa pancerniko-lotniskowce: „Ise” i „Hyūga”.

krążowniki lekkie: „Ōyodo” i dwa starsze „Isuzu” i „Tama”

osiem niszczycieli

Zespoły 3 i 4 bazowały wodach Wewnętrznego Morza Japońskiego

b). Siły powietrzne

 

Jedyny zespół Ozawy posiadający lotniskowce miał na swoich pokładach niecałe 120 samolotów. Jednak od razu zaznaczono że ten zespół miał mieć za zadanie odciągnięcia uwagi od głównych sił Kurity Liczono na lotnictwo lądowe bazujące na lądzie w rejonie Filipin. W bazach lądowych stacjonowało ponad 1300 samolotów bojowych. Mimo że większość stanowiły maszyny starszych typów to pojawiły się też takie nowe maszyny jak:

J1N Gekko, N1K Shinden Ki-46

Były to maszyny dobre, ale jak wspomniałem piloci japońscy w większości byli niedoświadczonymi młokosami. To właśnie podczas walk na Filipinach po raz pierwszy lotnictwo Japońskie użyło metody ataku Kamikadze. Czyli samobójczych ataków przeciwko okrętom US Navy.

2.     USA

 

a). Siły Morskie

 

Główne siły US Navy były podzielone na dwa zespoły

          - desantowo osłonowy składający się z 7 floty pod dowództwem wiceadmirała Kinicaida

Sześć starych pancerników (z czego pięciu weteranów z Pearl Harbour: USS „West Virginia”, USS „Maryland”, USS „Missisipi”, USS „Tennessee”, USS „California” i USS „Pennsylvania”)

18 lotniskowców eskortowych( podzielone na 3 równomierne zespoły po 6 jednostek)

4 ciężkie krążowniki(USS ,,Louisville``, USS ,,Minneapolis``, USS ,,Portland``, HMAS ,,Shropshire``)

4 lekkie krążowniki( USS ,,Denver``, USS ,,Columbia``, USS ,,Phoenix``, USS ,,Boise``)

83 niszczyciele

25 niszczycieli eskortowych

11 fregat

44 kutry torpedowe

- główny zespół uderzeniowy 3 Floty Admirała Halseya który dowodził całością sił morskich

8 lotniskowców uderzeniowych(USS,,Wasp``,USS,,Hornet``,USS,,Hancock``, USS,,Intrepid``, USS,,Essex``, USS,,Lexington``, USS,,Franklin``, USS,,Enterprise``)

 

USS Essex, podstawowy lotniskowiec uderzeniowy US Navy na drugim etapie wojny

8 lotniskowców lekkich(USS,,Princeton``, USS,,Langley``, USS,,San Jacinto``,  USS,,Belleau Wood``, USS,,Independence``, USS,,Cabot``, USS,,Cowpens``, USS,,Monterey``)

6 pancerników(USS,,Washington``,USS,,Alabama``,USS,,Iowa``,USS,,Massachusett``, USS,,South Dakota``, USS,,New Jersey``)

6 ciężkich krążowników(USS,,Boston``, USS,,Chester``, USS,,Pensacola``, USS,,Salt Lake City``, USS,,New Orleans``, USS,,Wichita``)

9 lekkich krążowników( z czego 3 przeciwlotnicze)

58 niszczycieli

Do tego dochodziła duża ilość jednostek desantowych i pomocniczych. W rejonie działało też przeszło 30 okrętów podwodnych z zadaniami wywiadowczymi, ale i mający pozwolenie na atak w sprzyjających warunkach.

b). siły powietrzne

 

lotnictwo zaokrętowane w liczbie ponad 1500 maszyn było świetnie wyposażone i wyszkolone. Co ciekawe z racji dużej ilości lotniskowców eskortowych, główne lotniskowce TF 38 mogły skupić się na zdobyciu przewagi w powietrzu i atakowaniu okrętów Japonii. Zadania wsparcia z powietrza sił desantowych pozostawiając zespołom lotniskowców eskortowych(Taffy). Różnica była też w samolotach zaokrętowanych

Lotniskowce Taffy posiadały głównie dwa typy samolotów:

1)    F4 Wildcat FM-2

2)    Grumman Avenger

Dlaczego tak było, ano posiadający gorsze parametry Wildcat świetnie nadawała się do roli myśliwca bombardującego. Zaś Avenger po za zadaniami wsparcia sił desantu, również doskonale nadawał się do roli maszyn ZOP na Pacyfiku. Wykrywając, atakując i niszcząc Japońskie okręty podwodne

 

Lotniskowiec eskortowy USS Casablanca , pierwsza jednostka najpopularniejszych lotniskowców eskortowych

Wstęp do bitwy

 

Najtrudniejszym zadaniem dla sił US Navy był desant na Leyte, który rozpoczął się 20 października 1944 r. o godzinie 10:00. Dowódcą operacji morskiej wspierającej desant został wiceadmirał Thomas C. Kinkaid i to jemu podlegało po-nad 700 okrętów różnych klas.

Sztab Generalny Połączonej Floty Japonii był zdruzgotany informacją o miejscu uderzenia. Obrona była całkowicie nieprzygotowana, okręty rozproszone, a lotniskowce pozbawione załóg korpusów lotniczych( zresztą przy przewadze ze strony okrętów USA, to 4 lotniskowce nawet z pełnymi stanami zapewne by nic nie działało). Z groźbą inwazji liczono się, ale jej czas przewidywano wstępnie na listopad 1944 r. Admirał Toyoda zdecydował się na wydanie przeciwnikowi kolejnej walnej bitwy morskiej w obronie obszaru Filipin, ale w zupełnie innym stylu niż ta, którą stoczono na Marianach. Sytuacja wymagała podjęcia natychmiastowego działania, więc Toyoda polecił rozpocząć operację „Sho-Ichi-Go”

 

operacja Sho

Liczono jednak na element zaskoczenia, który polegał na rozczłonkowaniu floty na mniejsze zespoły w celu rozproszenia sił amerykańskich. Postawiono na neutralizację celu zupełnie drugorzędnego – transportowców, pomijając prawie całkowicie ogromne ilości okrętów bojowych zgromadzonych na morskich przedpolach Filipin. Większość lotniskowców biorących udział w operacji „Sho-1” została dozbrojona w ogromne ilości dział przeciwlotniczych.

.W dniu 20  października  1944  r.  wiceadmirał  Ozawa  wyszedł w  morze,  a  pozostałe okręty zespoły wyruszyły dwa dni później. Rozpoczynała się ostatnia i jednocześnie największa bitwa morska II wojny światowej.